مدیر سیستم یا SysAdmin کیست و چه وظایفی دارد؟
یکی از شغل‌های مهم و پرچالش در دنیای فناوری اطلاعات، مدیر سیستم یا SysAdmin است. این شخص مسئول مدیریت، نگهداری و بهینه‌سازی سیستم‌های کامپیوتری، شبکه‌ها و سرورها در یک سازمان است. مدیر سیستم یا sysadmin باید با انواع سخت‌افزار، نرم‌افزار، پروتکل‌ها و استانداردهای امنیتی آشنا باشد و بتواند در صورت بروز مشکلات فنی، سریع و موثر عمل کند.
در این مقاله به بررسی تعریف، وظایف و مهارت‌های مورد نیاز یک مدیر سیستم میپردازیم و نحوه تبدیل شدن به یک sysadmin حرفه‌ای را شرح میدهیم. برای این منظور، ابتدا به نقش آن در توسعه فناوری اطلاعات میپردازیم. سپس به معرفی انواع مختلف مدیر سیستم و تفاوت‌های آن‌ها با دیگر شغل‌های مرتبط پرداخته و در ادامه، به شرح جزئیات وظایف روزانه یک مدیر سیستم و چالش‌های احتمالی که با آن روبرو می‌شود خواهیم پرداخت. در نهایت، به بحث درباره مهارت‌های فنی و انسانی که برای یک مدیر سیستم یا SysAdmin ضروری است خواهیم رسید و راهنمای قدم به قدم برای آموزش و تجربه کسب کردن در این زمینه را ارائه خواهیم داد.
مدیر سیستم یا SysAdmin کیست؟
مدیر سیستم یا System Administrator، یک شخص حرفه‌ای است که به مدیریت و پشتیبانی از شبکه‌های کامپیوتری در یک سازمان مشغول است. این شخص اساساً نقش ناظر بر کارکرد پیوسته سیستم‌های فناوری اطلاعات (IT) را بازی می‌کند. اصطلاحاً او به عنوان SysAdmin نیز شناخته می‌شود و به نظارت بر عملکرد سیستم‌ها، کامپیوترها، و شبکه‌های شرکت می‌پردازد. این نقش جلوی هرگونه مشکلات و قطعی در شبکه‌ها را می‌گیرد.
وظایف مدیر سیستم شامل راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌ها، نصب نرم‌افزارها و سخت‌افزارها و همچنین بررسی و ارزیابی برنامه‌های جدیدی است که ممکن است در شرکت به کار گرفته شوند.
تقسیم وظایف ممکن است به دلیل نیازهای شرکت و شرایط کاری مختلف باشد. این تقسیم وظایف ممکن است به صورت گروهی صورت گیرد تا هر فرد مسئولیت خاصی را برعهده داشته باشد. از این رو، هر کسی که مسئولیت قسمتی از سیستم‌ها را دارد، به عنوان یک مدیر سیستم یا SysAdmin در نظر گرفته می‌شود.
در شرکت‌های کوچک ممکن است مدیر سیستم یا SysAdmin وظایف متعددتری داشته باشد. به‌عنوان مثال در یک شرکت کوچک، او می‌تواند علاوه بر نصب و راه‌اندازی سیستم‌های کاربران، مدیریت شبکه‌های محلی و بی‌سیم، سیستم VoIP، سرورها و فضاهای ابری را نیز برعهده داشته باشد.
شرح وظایف مدیر سیستم یا SysAdmin
مدیر سیستم یا SysAdmin یک نقش پرچالش و مسئولیت‌های بسیار گسترده در هر سازمانی را به عهده دارد. هر شرکت دارای نیازها و خصوصیات خاص خود است و به همین دلیل وظایف مدیر سیستم ممکن است در هر محیط کاری متفاوت باشد. همانطور که اشاره شد، سیس ادمین مسئولیت‌های مرتبط با نصب، نگهداری و پشتیبانی از سرورها و سیستم‌های کامپیوتری را برعهده دارد. این کارها به منظور جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات و اطمینان از به‌روز بودن سیستم‌ها انجام می‌شود. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل، مدیر سیستم یا SysAdmin باید با تسلط و تجربه خود، مشکل را سریعا حل کند.
علاوه بر این وظایف اساسی، مدیر سیستم ممکن است در زمینه‌هایی مانند اسکریپت‌نویسی و برنامه‌نویسی فعالیت داشته باشد. این فرد با استفاده از مهارت‌های تخصصی خود، اسکریپت‌ها و برنامه‌هایی ایجاد می‌کند که به اتوماسیون و بهبود عملکرد سیستم‌ها کمک می‌کنند.
به طور خلاصه، مدیر سیستم نه تنها مسئولیت نظارت بر سیستم‌ها و سرورها را دارد، بلکه با توانمندی در زمینه اسکریپت‌نویسی و برنامه‌نویسی، به بهبود کارایی و امکانات سیستم‌ها نیز می‌پردازد.
بخشی از وظایف مدیر سیستم یا SysAdmin در زیر آورده شده است:
-
مدیریت سرورها:
– نصب، پیکربندی و نظارت بر سرورهای سازمان به منظور اطمینان از عملکرد بهینه و پایداری
-
پشتیبانی فنی:
– ارائه پشتیبانی فنی به کاربران در رفع مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و پاسخ به سوالات فنی
-
راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌ها:
– نصب و راه‌اندازی سیستم‌های کامپیوتری، نظارت بر به‌روزرسانی‌ها و نگهداری روزانه
-
نصب و پیکربندی نرم‌افزارها:
– نصب و پیکربندی نرم‌افزارهای مورد نیاز سازمان و اطمینان از تنظیمات صحیح
-
نصب و پیکربندی سخت‌افزارها:
– نصب و پیکربندی تجهیزات سخت‌افزاری جدید، ارتقاهای سخت‌افزاری و مدیریت دستگاه‌های جدید
-
پیشگیری و مدیریت امنیت:
– تنظیمات امنیتی، مدیریت دسترسی‌ها، پیشگیری از حملات سایبری و رفع آسیب‌پذیری‌ها
-
پشتیبانی از شبکه‌ها:
– نظارت بر شبکه‌های محلی و بی‌سیم، تنظیمات شبکه و حل مشکلات احتمالی
-
مدیریت داده‌ها:
– پشتیبان‌گیری از داده‌ها، مدیریت فضای ذخیره‌سازی و اجرای اقدامات جلوگیری از مفقود شدن داده‌ها
-
مدیریت سیستم‌عامل:
– به‌روزرسانی و پیکربندی سیستم‌عامل‌ها به منظور بهره‌وری بالا و سازگاری با نرم‌افزارها
-
تحلیل و بهینه‌سازی عملکرد:
– تحلیل عملکرد سیستم‌ها، ایجاد گزارشات و اعمال تغییرات به منظور بهینه‌سازی کارایی
-
مدیریت لایسنس‌ها:
– نظارت بر لایسنس‌های نرم‌افزاری و اطمینان از رعایت مقرارت قانونی
-
آموزش کاربران:
– ارائه آموزش‌های فنی به کاربران جهت استفاده بهینه از سیستم‌ها و ابزارهای فناورانه
-
پیش‌بینی نیازها:
– تحلیل نیازهای آینده و ارائه راهکارهای مناسب جهت تطابق با تغییرات فناورانه
مدیر سیستم باید چه‌کارهایی انجام دهد؟
شرح وظایف مدیر سیستم یا SysAdmin در زیر آمده است:
-
نظارت و مدیریت هشدار:
مسئولیت مدیر سیستم شامل نظارت بر زیرساخت‌ها و برنامه‌ها، مانیتور کردن پارامترهای شبکه مانند CPU و DNS می‌شود. این پارامترها را می‌توان برای تنظیم هشدارهای مختلف استفاده کرد.
-
مدیریت کاربران:
مدیر سیستم یا SysAdmin قابلیت مدیریت دسترسی کاربران تمامی برنامه‌ها را دارد. او مسئولیت تعیین وظایف شبکه را بر عهده دارد و به‌این‌ترتیب مدیریت کل بخش IT سازمان را انجام می‌دهد.
-
مدیریت پسوردها:
مدیر سیستم باید تمام پسوردها را بررسی کرده و از ایجاد امنیت در سیستم‌ها اطمینان حاصل کند. او همچنین مسئولیت سرویس‌های دو مرحله‌ای احراز هویت را نیز بر عهده دارد.
-
سازماندهی و مدیریت فایل‌ها:
معمولا سیس ادمین پروسه‌های مختلف مدیریت و به اشتراک گذاشتن فایل‌ها را تعیین می‌کند تا از یکپارچگی داده‌ها اطمینان حاصل شود. این اقدام امنیت سیستم را در مقابل حملات احتمالی افزایش می‌دهد.
-
تنظیم سیاست‌ها و پروسه‌های استفاده:
مدیر سیستم یا SysAdmin باید بهترین راه‌حل‌ها برای استفاده بهینه از سیستم را پیدا کند و نرم‌افزارهای مختلف را مدیریت کند. او همچنین باید کاربران را آموزش دهد تا بهره‌وری آن‌ها افزایش یابد.
-
نصب، آپدیت و بررسی نرم‌افزارها:
مسئولیت نصب و به‌روزرسانی نرم‌افزارها به مدیر سیستم تعلق دارد و در صورت بروز مشکل، وظیفه رفع آن را دارد.
-
کنترل و تنظیم ریکاوری و بازیابی:
مدیر سیستم باید همواره برنامه‌های کاملی برای بازیابی سیستم‌ها در زمان مشکلات داشته باشد و از طریق نظارت بر دیگر واحدها و تنظیم سیستم هشدار، مشکلات را شناسایی و برطرف کند.
-
احیای امنیت:
امنیت برترین اولویت مدیر سیستم است. او با کنترل دسترسی‌ها و ثبت مستندات می‌تواند امنیت را در سیستم و شبکه‌های داخلی حفظ کند.
-
ثبت و مدیریت مستندات:
مدیر سیستم یا SysAdmin باید مسئولیت مدیریت و به‌روزرسانی مستندات را بر عهده داشته باشد و از اتوماسیون برای انجام این کار استفاده کند. او باید مستندات را بدون تاثیر بر سرعت پروسه به‌روزرسانی کند.
مهارت هایی که یک مدیر سیستم به آن ها نیاز دارد:
مدیر سیستم یا SysAdmin برای انجام وظایف خود، نیازمند به تسلط بر یک سری مهارت‌ها است. مدیر سیستم یک شغل پیچیده و چالش‌برانگیز است که نیازمند توانایی‌های خاصی می‌باشد. اگر تصمیم به فعالیت در این حوزه گرفته‌اید، حتما باید این مهارت‌ها را به دست آورید:
-
آشنایی با سیستم‌عامل‌های مختلف:
توانمندی در کار با سیستم‌عامل‌های گوناگون از جمله مایکروسافت و یونیکس ضروری است.
-
مهارت در برنامه‌نویسی پایه:
توانایی اجرای کد‌های پایه مانند جاوا اسکریپت و دیگر زبان‌ها برای اتوماسیون و سفارشی‌سازی وظایف
-
آشنایی کامل با سخت‌افزارها:
تسلط بر اجزای سخت‌افزاری و نحوه عملکرد آن‌ها
-
تفکر چابک :
توانایی در تفکر سریع به ویژه در شرایط فوری و پیچیده
-
تفکر انتقادی:
داشتن توانایی ارزیابی منطقی و انتقادی در مواجهه با چالش‌ها و مسائل
-
مهارت در حل مسائل و مشکلات:
توانایی در شناسایی و حل مسائل به سرعت، که یکی از مهم‌ترین مهارت‌های یک مدیر سیستم یا SysAdmin است. در محیط IT، هر لحظه برای حل مشکلات اهمیت دارد و سیس ادمین باید به سرعت و کارآمدی این مشکلات را حل کند.
چطور به عنوان مدیر سیستم انتخاب شویم؟
برای ورود به عرصه مدیریت سیستم، نیاز است مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد در رشته کامپیوتر داشته باشید. داشتن سابقه کاری حداقل ۲ تا ۵ سال نیز از شرایط استخدام محسوب می‌شود. برای به‌دست آوردن شغل مدیر سیستم یا SysAdmin در یک شرکت، ابتدا باید تمام حوزه‌های فعالیت آن شرکت را بررسی کنید و با آن‌ها آشنایی داشته باشید. به عنوان مثال برای اخذ ردیف شغلی کارشناس سیستم که با سیستم‌عامل لینوکس سروکار دارد، به مهارت‌های زیر نیاز دارید:
-
آشنایی با مفاهیم پایه و مدیریتی لینوکس
-
نصب و راه‌اندازی سرویس‌های لینوکس مانند وب، ایمیل و دیتابیس
-
آشنایی با دیوار آتش و شبکه
-
آشنایی با بانک‌های اطلاعاتی مانند Postgresql یا Mysql
-
آشنایی با داکر
-
تسلط بر سی‌پنل
-
مدیریت ابزارهای نظارت
-
تجربیات در بررسی گزارشات و رفع خطاها
مهارت‌های مدیر سیستم یا SysAdmin
مدیر سیستم یک شرکتی که در حوزه‌های شبکه مجازی فعالیت دارد، باید با مهارت‌های زیر آشنایی کامل داشته باشد:
-
سیستم‌عامل‌ها و سرویس‌های مایکروسافتی را بتواند مدیریت کند.
-
در اجرا و مدیریت زیرساخت‌های ویندوزی مهارت لازم را داشته باشد.
-
به تمام راه‌های مجازی‌سازی دسکتاپ و سرورها کاملا مسلط باشد.
-
مدارک VDI و VCP-DCV در زمینه مجازی‌سازی را داشته باشد یا در سطح آن‌ها در این حوزه مهارت داشته باشد.
-
با تجهیزات شبکه و همچنین ذخیره‌سازی کاملا آشنا باشد.
-
بر مفاهیمی مانند مفاهیم شبکه مسلط باشد.
-
دستگاه‌های ذخیره‌ساز را به خوبی پیکربندی و نگهداری نماید.
-
مهارت‌های لازم برای فردی که در یک شرکت به‌عنوان مدیریت خدمات عمومی و فناوری اطلاعات کار می‌کند:
توانایی مدیریت حساب‌های کاربری را داشته باشد این جداست یا چی؟
-
بتواند از سامانه‌ها به خوبی مراقبت کند.
-
بر عملکرد تمام سیستم‌ها نظارت داشته باشد.
-
در نصب انواع نرم‌افزارها مهارت کافی داشته باشد.
-
بتواند نرم‌افزارها را کنترل کند. همچنین از درستی عملکرد آن‌ها مطمئن باشد.
-
توانایی پشتیبانی و بازیابی اطلاعات را در صورت نیاز داشته باشد.
-
مهارت لازم برای بروزرسانی سیستم‌عامل‌ها و انواع برنامه‌ها را داشته باشد.
-
برنامه‌ای مناسب برای استفاده از سیستم‌ها و شبکه داشته باشد.
-
با امنیت کامپیوتر و اصطلاحات دیوارهای آتش و سامانه شناسایی نفوذ آشنا باشد. یک برنامه امنیتی برای کاربران داشته باشد.
-
بتواند رمز عبور و احراز هویت را به خوبی مدیریت کند
همه‌چیز در مورد درآمد و آینده شغلی مدیر سیستم
درآمد یک مدیر سیستم یا SysAdmin در ایران به عوامل مختلفی وابسته است. از جمله این عوامل می‌توان به مسئولیت‌ها و وظایفی که مدیر سیستم در شرکت بر عهده دارد، سابقه کاری که دارد و نوع شرکتی که در آن فعالیت می‌کند اشاره کرد. به همین دلیل ممکن است یک مبلغ ثابت برای حقوق یک مدیر سیستم مشخص نشود. با این حال، با توجه به نظر کارشناسان، میزان حقوق این حرفه تقریبا در حدود ۷ تا ۱۵ میلیون تومان تخمین زده می‌شود.
مدیر سیستم برای حفظ موقعیت خود در یک شرکت به مدت طولانی، علاوه بر داشتن مدارک و مهارت‌های موردنیاز، لازم است اطلاعات خود را به‌روز نگه دارد. همچنین، با توجه به پیشرفت تکنولوژی، ایشان باید مهارت‌های جدید را نیز به دست آورده و با پیشرفت‌های علم و فناوری در حوزه اطلاعات همگام شوند. به عبارت دیگر، باید همیشه تلاش کنند که علم و اطلاعات خود را با پیشرفت روزافزون در عرصه فناوری و اطلاعات به‌روز کنند.